Parki Narodowe:
Polozenie i powierzchnia
Magurski Park Narodowy utworzony zostal w 1995 roku na obszarze 19962 ha, w tym 97% w woj. krosnienskim i 3% w woj. nowosadeckim. Park lezy w poludniowej czesci kraju, w Beskidzie Niskim, przy granicy z Republika Slowacka. Obejmuje on znaczna czesc obszaru zródlowego Wisloki jakim jest masyw Magury Watkowskiej, który jest fragmentem glównego grzbietu karpackiego. W parku dominuja ekosystemy lesne, które zajmuja 17951 ha (89,9%).
Fauna
Park jest jedna z najbogatszych w Beskidzie Niskim ostoja fauny. Na jego terenie wystepuje 137 gatunków ptaków, w tym 108 legowych (glównie lesnych), wsród nich wiele gatunków rzadkich i zagrozonych jak np: orzel przedni, orlik krzykliwy, puchacz i trzmielojad; oraz ptaki, które maja liczne populacje: bocian czarny puszczyk uralski i dzieciol bialogrzbiety. Zyje tu 35 gatunków ssaków, a wsród nich duze ssaki drapiezne jak niedzwiedz brunatny, (stale zachodzacy ze Slowacji i Bieszczadów), rys, zbik, wilk i wydra. W faunie wodnej na podkreslenie zasluguja: pstrag potokowy i glowacz bialopletwy. Park i jego otulina obfituja w liczne gatunki plazów i gadów: salamandra plamista, traszki: kumak górski, zmija zygzakowata, gniewosz plamisty i zaskroniec zwyczajny. W grupie bezkregowców dominuja owady, wsród których na uwage zasluguja gatunki rzadkie i zagrozone motyli: niepylak mnemozyna, paz zeglarz, paz królowej oraz chrzaszczy: nadobnica alpejska i koziróg bukowiec. Do osobliwosci nalezy wystepowanie skalnika prozerpiny (gatunek poludniowoeuropejski). Szacuje sie, ze na terenie parku wystepuje okolo 200 gatunków zwierzat objetych scisla ochrona gatunkowa.
Roslinnosc
Szata roslinna parku ma charakter pietrowy oraz znamiona obszaru przejsciowego miedzy Karpatami Wschodnimi i Zachodnimi. W zespolach roslinnych zaznacza sie stala obecnosc typowych gatunków podgórskich, cieplolubnych i kserotermicznych. W 30 zbiorowiskach roslinnych zdecydowanie przewazaja zbiorowiska lesne. W pietrze pogórza (do 530 m npm) zachowaly sie fragmenty gradu, olszynki karpackiej i olszynki bagiennej. W reglu dolnym (od 530 m npm po szczyty) przewaza zyzna buczyna karpacka. Znaczna powierzchnie zajmuja takze bory jodlowe, swierkowo-jodlowe oraz sosnowe sztucznego pochodzenia. W strukturze powierzchniowej lasów na uwage zasluguje maly udzial swierka, co swiadczy o duzej ich naturalnosci . Liczba gatunków roslin naczyniowych potwierdzonych wynosi 400 a szacowana jest na okolo 700. W parku wystepuje 45 gatunków górskich oraz 42 gatunki chronionych roslin naczyniowych. Za szczególnie cenne osobliowsci uznac nalezy m.in: kozlka trójlistkowego, tojady: dziubaty i moldawski, pokrzyk wilcza jagode, podrzen zebrowiec, dziewiecsil bezlodygowy, storczyki, gozdzik kosmaty i wawrzynek wilczelyko.
Dla zainteresowanych - Magurski Park Narodowy.
Geologia i geomorfologia
Krajobraz parku to typowy dla Beskidu Niskiego krajobraz gór srednich i niskich. Pod wzgledem budowy geologicznej dominuja skaly fliszowe plaszczowiny magurskiej. Sposród osobliwosci geologicznych wymienic nalezy: pomnik przyrody "Diabli Kamien" i rezerwat "Kornuty". Glówna czescia parku jest grzbiet Magury Watkowskiej z kulminacja na Watkowej (847 m npm). Jego pólnocne stoki sa pokrojone zródlami potoków Bednarka i Klopotnica. Wschodnia czesc Magury uformowala sie w ciag pojedynczych garbów oddzielonych dolinami potoków i glebokimi przeleczami. Dluzsze pasma wystepuja na poludniu parku gdzie wyraziste akcenty stanowia wzgórza Nad Tysowym (713 m npm), Wielka Góra (719 m npm) i Baranie (728 m npm), oddzielone od siebie przelecza nad Ozenna, Ciechania i Olchowcem.
Wody
Na terenie parku znajduja sie zródliska Wisloki. Rzeka ta wraz ze swoimi licznymi doplywami jest waznym elementem krajobrazu parku. Ta typowo górska rzeka tworzy malownicze przelomy i zakola. Czesto zmienia kierunek, zazwyczaj po przyjeciu wiekszego doplywu. Od poludnia zasilaja ja Ryjak, Krempna i Wilsznia a od pólnocy ?wierzówka i Rzeszówka.
Zabytki kultury materialnej
Najstarszym sladem zycia ludzi w tej czesci Beskidu Niskiego sa pozostalosci okazalego grodziska z IX-X wieku w Brzezowej na górze Walik u stóp Magury Watkowskiej. Wchodzilo ono w lancuch wczesnosredniowiecznych grodzisk usytuowanych na poludniowo-wschodnich rubiezach granicznych panstwa Wislan.Ozdoba krajobrazu sa lemkowskie cerkwie. Czesc z nich ulegla zniszczeniu. Pozostaly po nich widoczne z daleka kepy drzew i zniszczone przycerkiewne cmentarze. W niektórych wsiach zachowaly sie resztki tradycyjnego budownictwa mieszkalnego, dlugie lemkowskie "chyze", budowane zazwyczaj z grubych swierkowych lub sosnowych bali laczonych na zrab. W jednej z chalup w Kolonii Olchowiec urzadzono male prywatne muzeum kultury lemkowskiej. Na uwage zasluguja takze zapomniane w wiekszosci i niszczejace cmentarze z I wojny swiatowej, kryjace szczatki tysiecy pojednanych po smierci wrogów, w tym takze Polaków poleglych w sluzbie austriackiej, pruskiej i rosyjskiej. Tragiczna pamiatka ostatniej wojny jest cmentarz 1250 ofiar narodowosci zydowskiej zamordowanych przez nazistów w 1942 roku na przeleczy w Halbowie.